Zdolność do współodczuwania stanów psychicznych innych osób jest bardzo ważna w kontekście interakcji społecznych. Cecha ściśle wiąże się z kształtowaniem osobowości i dojrzałości emocjonalnej we wczesnych latach. Mimo iż termin jest znany i popularny, niestety jest często nadużywany i stosowany w nieodpowiednim kontekście. Warto zatem zapoznać się z pojęciem i poznać bliżej cechy osoby empatycznej.

Co to jest empatia?

Słowo wywodzi się z Grecji i oznacza „cierpienie”. Psychologia określa ją jako zdolność do rozpoznawania i współodczuwania stanów emocjonalnych innych osób. Nie jest to jednak równoznaczne ze współczuciem, dlatego termin ten jest często błędnie stosowany. Innymi słowy, to umiejętność postawienia się w sytuacji osoby, wobec której wykazujemy empatię.

Empatia a życie w społeczeństwie

Cecha jest niezwykle ważną zdolnością umożliwiającą zrozumienie drugiego człowieka, co przekłada się na funkcjonowanie w społeczeństwie. Osoba empatyczna doskonale rozumie własne emocje, potrafi je nazwać i sprecyzować własne poglądy. Jednak to nie wszystko. Osoba taka jest świadoma uczuć innych ludzi, co wpływa na percepcję świata i otaczających go ludzi. Dlatego osoba empatyczna unika konfliktów i ogranicza zachowania agresywne.

Empatia a psychologia

Psychologia wskazuje wyraźnie, iż empatia ściśle wiąże się z inteligencją emocjonalną. Takie szeroko rozwinięte zdolności umysłowe jak logiczne myślenie, kojarzenie faktów i wykorzystywanie wiedzy w praktyce to tylko nieliczne cechy osób z rozwiniętą inteligencją emocjonalną. Dla uściślenia terminu i dopracowania cech takiej osoby wykorzystano popularne testy inteligencji. Pozwoliło to na wyszczególnienie elementów składowych inteligencji emocjonalnej. Wśród nich wyraźnie można wskazać współpracę w społeczeństwie, asertywność, przywództwo, perswazję i właśnie empatię.

Czy empatia to cecha wrodzona?

Jak wskazują badacze empatia jest naturalną cechą człowieka. Bez niej nie bylibyśmy zdolni do budowania relacji w społeczeństwie. Co zatem wpływa na to, że ludzie posiadają tak zróżnicowany poziom empatii? Otóż na rozwój cechy wpływają zarówno czynniki biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Predyspozycje biologiczne odpowiadają za 50 procent poziomu empatii, a czynniki biologiczne ściśle wiążą się ze wzorcami z dzieciństwa oraz z relacjami z najbliższymi. Predyspozycje środowiskowe to cały ogół czynników kształtujących uczucia w życiu codziennym.

Empatia a religia

Od lat ludzie żyją w przekonaniu, że osoby religijne są bardziej wrażliwe na cierpienie drugiego człowieka. Rodzice często żyją w przekonaniu, że wychowując dziecko w duchu religijności, czynią małego człowieka lepszym i bardziej szczodrym. Badania przeprowadzone na grupie dzieci wychowywanych w wierze chrześcijańskiej, muzułmańskiej, hinduizmie, buddyzmie i judaizmie wydają się temu przeczyć. Podobnie w przypadku ludzi niewierzących. Przeprowadzone testy ukazały, iż osoby religijne były bardziej surowe i wykazywały większą skłonność do stosowania nagany i kar. Zatem dzieci z religijnych domów wcale nie są bardziej uprzejme i altruistyczne, a wiąże się to dualizmem moralnym, gdyż osoba wierząca usprawiedliwia swoje niewłaściwe zachowanie.

Empatia a biznes

Empatia w biznesie wkroczyła w ostatnich latach na inny poziom. Dążenie do stworzenia innowacyjnych produktów i usług polega głównie na zrozumieniu problemów i potrzeb użytkowników. Zatem osoba empatyczna jest jak najbardziej pożądana w firmie i w dużej mierze odpowiada za jej sukces. Punktem wyjścia każdej szanującej się firmy powinien być klient i jego potrzeby. Tworzy się zatem bazę informacji oraz podejmuje się niezbędne działania doskonalące, by stworzyć produkty jeszcze lepsze i bardziej wartościowe. Przedsiębiorcy otaczają się ludźmi, którzy potrafią zrozumieć drugiego człowieka, który w biznesie stanowi inwestora, pracownika, klienta. Pozwala im to stworzyć odpowiednią strategię postępowania i zwiększyć efektywność biznesu.

Empatia a czakra serca

Pojęcie empatii obecne jest również w świecie magii i ezoteryki. Czakra serca odpowiada za źródło bezwarunkowej miłości. Osoba taka nie ma problemu z okazywaniem czułości, emocji, jest otwarta i szczera. To cechy osoby, która posiada umiejętność brania i dawania, jest czuła, kocha siebie i innych oraz potrafi wybaczać.

Empatia a toksyczne otoczenie

Empatia jednak posiada również swoją ciemną stronę. Odczuwanie stanu wewnętrznego innej osoby może mieć bowiem destrukcyjny wpływ na samopoczucie i zdrowie psychiczne. Problem pojawia się w momencie, kiedy osoba empatyczna napotka na swojej drodze osobę przepełnioną negatywnymi uczuciami.

Toksyczni ludzie wywierają destrukcyjny wpływ na psychikę drugiej osoby, niszcząc przy tym osobę, która odczuwa ich stan psychiczny. Co więcej, tzw. wampiry energetyczne czerpią z tego przyjemność i cieszą się z krzywdy i niepowodzeń drugiego człowieka. Dlatego niezwykle ważna w takiej sytuacji jest odpowiednia konfrontacja. Uświadomienie sobie, iż dany człowiek szkodzi osobie empatycznej to pierwszy krok, by uwolnić się z toksycznego środowiska. Warto czasem udać się po pomoc do specjalisty, gdyż często osoba empatyczna dodatkowo obwinia się, co potęguje frustrację.

Brak empatii a jej nadmiar

Nadmiar empatii jest często odbierany jako problem. Nic dziwnego, skoro empaci chłoną niczym gąbka odczucia innych, które niekoniecznie mają wydźwięk pozytywny. Takie osoby odczuwają bowiem nie tylko pozytywne emocje, ale również ból, gniew, agresję, euforię, która może przybierać najróżniejsze oblicze. Osoby o nadmiernej empatii mają poważny problem, by skupić się w miejscach zatłoczonych, szczególnie jeśli przesiąknięte są negatywną energią. Takie środowisko powoduje u nich zmęczenie i wyczerpanie. Dotyczy to szczególnie osób, które nie potrafią kierować swoimi emocjami. Takie osoby chłoną emocje innych, które często je przytłaczają, mają problem, by poradzić sobie ze świadomością okrucieństwa i cierpienia w otoczeniu, są uczulone na ludzi egocentrycznych i narcyzów, często są zmęczone i szukają pocieszenia w nałogach, by wyciszyć emocje.
Przeciwieństwem jest z kolei brak empatii. To osoby skupione na własnych potrzebach. Całkowicie zapominają o drugiej osobie, co często przekłada się na relacje w związkach. Osoby takie nie wykazują chęci zrozumienia drugiego człowieka, nie okazują współczucia i chęci pomagania innym. Brak empatii to również częsta cecha osób o osobowości narcystycznej. Jak wskazują badacze, również osoby psychopatyczne w większości wykazują brak empatii. Tutaj należy zaznaczyć, że jej brak ma podłoże genetyczne, które rozpoczyna się już w życiu płodowym i wiąże się z nieprawidłowym rozwojem mózgu.

Co daje empatia?

Zdolności empatyczne, mimo iż często problemowe przydatne są w codziennym życiu. Ułatwiają relacje międzyludzkie, budują więzi przyjacielskie, małżeńskie, rodzicielskie i zawodowe. To również umiejętność lepszego przetrwania, gdyż pozwala odczytać intencje innych ludzi. Osoby empatyczne zazwyczaj otaczają się przyjaciółmi, gdyż zawsze mogą liczyć na ich pomoc. To również pomocna cecha u terapeutów, pracowników socjalnych, nauczycieli, lekarzy i pielęgniarek .Rozwinięta empatia ułatwia funkcjonowanie w społeczeństwie, a jeśli taka osoba potrafi kierować własnymi emocjami można odpowiednio przygotować się na interakcje międzyludzkie. Empatia jest konieczna, by relacje między ludźmi były zdrowe, głębokie i szczęśliwe, a to znacząco wpływa nie tylko na jakość, ale i długość życia. Poprawia się samopoczucie i wzrasta poczucie własnej wartości. Kiedy obdarza się drugiego człowieka uwagą i zrozumieniem, stwarza się atmosferę bezpieczeństwa i zaufania.

Empatia jest zatem niezbędnym elementem życia i konieczna, by budować zdrowe relacje. Czy mimo braku cechy, można jej się nauczyć? Znawcy podkreślają, że jest to możliwe, jednak nie jest to proces krótki i prosty. Niezbędne są również bodźce, które wspomagają wypracowanie nieznanych do tej pory uczuć. Najważniejsza jest chęć pracy nad sobą i zrozumienie własnych emocji. To podstawa do dalszego etapu, który zmierza do zrozumienia drugiego człowieka. Na początek warto przygarnąć czworonoga – psa, który jest najlepszym nauczycielem i bezbłędnie rozpoznaje emocje swojego właściciela.

źródło: zobaczjestem.pl, manufaktura-radosci.pl